Wspieranie rozwoju motoryki małej.

Wyróżniamy dwa typy motoryki: motorykę dużą oraz małą. Motoryka duża są to ruchy, w które zaangażowane jest całe ciało. Zaliczamy do nich takie czynności jak: bieganie, skakanie, jazdę na rowerze, chodzenie, turlanie, pływanie i inne.

Drugi typ – motoryka mała, to ruchy palców i dłoni. To właśnie ona odpowiada za przygotowanie ręki do nauki pisania w okresie wczesnoszkolnym. Obejmuje ona ruchy o niewielkim zakresie i dotyczy głównie ruchów dłoni i palców. W porównaniu do motoryki dużej ruchy te nie wymagają angażowania całego ciała, potrzebna jest jednak do tego umiejętność skupienia uwagi i dobra koordynacja wzrokowo ruchowa. Nie jest ona cechą, którą dziecko nabywa zaraz po urodzeniu. Każdy musi ją wykształcić i doskonalić.

Aby proces ten był skuteczny, naukę należy rozpocząć na możliwie najwcześniejszym etapie życia. We wczesnym etapie rozwoju dziecko nabywa ją podczas nauki chwytania zabawki, układania klocków, trzymania sztućców, kolorowania aż do nabywania umiejętności pisania czy zawiązywania sznurowadeł. Jest wykształcana poprzez swobodny ruch i codziennie czynności, ale także w trakcie konkretnie ustalonych i wymyślonych w tym celu zabaw. Czynności z nią związane, pobudzane są przez naśladownictwo Jeżeli pojawiają się zaburzenia w obrębie motoryki małej, potrzebne okazują się ćwiczenia korekcyjne, które stymulują rozwój i wyrównują zaburzenia.

Ćwiczenia stymulujące motorykę małą:

  • dotykanie dłoni, pocieranie ich „mycie” (wyczuwanie dłoni)

  • zaciskanie i otwieranie dłoni, klaskanie: swobodne, rytmiczne

  • gniecenie gąbki lub piłeczki piankowej

  • wyciskanie wody z nasączonej gąbki

  • zgniatanie z papieru, bibuły itp. „kul” i rzucanie nimi w określonym kierunku

  • chwytanie i przenoszenie przedmiotów całą dłonią

  • wkładanie i wyjmowanie przedmiotów małych, dużych

  • czynności samoobsługowe: mycie rąk, mycie zębów, wycieranie, czesanie się, nabieranie jedzenia na łyżkę, widelec

  • zabawy z wodą: wlewanie, przelewanie wody z dłoni, strząsanie wody z palców

  • zabawy z różnymi masami plastycznymi (glina, masa solna, plastelina):

  • zabawy konstrukcyjne

  • nawlekanie koralików

  • lepienie z  plasteliny i masy solnej

  • kalkowanie obrazków

  • stemplowanie i kolorowanie

  • rysowanie patykiem po ziemi

  • przelewanie płynów z naczynia do naczynia

  • kolorowanki dla dzieci

  • zabawy sensoryczne

Celem takich ćwiczeń jest poprawa kontroli nad napięciem mięśni w obrębie rąk i dłoni, która polega na używaniu odpowiedniej siły, rozluźnianiu mięśni i napinaniu oraz ich kontrolowaniu. Takie ćwiczenia nie wymagają dużych nakładów finansowych. Wiele ciekawych pomocy możemy przygotować lub wykonać samodzielnie, wykorzystując akcesoria, które posiadamy w domu.

Dominika Walkowska

Bibliografia:
1) Terapia ręki: Bartkiewicz Wioletta, Giczewska Aneta
2) Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania wg Tymichowej –   M. Bogdanowicz
3) Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red. M. Żebrowska Warszawa 1986.
4) P. Zawitkowski, Co nieco o rozwoju dziecka, Warszawa 2007.